Bazen yabancı dil öğretiminde bize dayatılan kalıpların esnetilemez dil bilgisi kuralları olduğunu düşünebiliriz. Bu yazının amacı, okullarda pedagojik amaçlı ezberletilen bazı İngilizce kurallarının tamamen dayanaksız olduğunu göstermek olacak.
Harvardlı bilişsel dilbilimci Steven Pinker’a göre, okula yeni başlayan çocuklardan aynı anda hem dil bilgisi kurallarını öğrenmeleri hem de düzgün yazı yazmaları beklendiği için çocuklara kolaylık olsun diye öğretmenlerin söylediği beyaz yalanlar, bugün her yaştan insanın uyması gereken çok katı kurallar olarak görülüyor. Aynı durumun, ana dili İngilizce olmayıp İngilizceyi yeni öğrenmeye başlayan kişiler için de geçerli olduğunu söyleyebiliriz.
Haydi gelin şu uydurma kurallara bir bakalım:
1. “As,” “since,” “but” veya “because” ile cümleye başlanmaz.
Oxford Guide to Plain English‘in yazarı Martin Cutts’a göre bu söylencenin hiçbir tarihsel dayanağı yok. Cutts, Mary Wollstonecraft ve Jane Austen gibi ünlü yazarların, cümlelerine sık sık but veya and ile başladıklarını söylüyor. Hatta cümleye bu sözcüklerle başlamanın, metnin akışını bir anda değiştirdiğini, bunun da vurguyu artırdığını savunuyor. Daily Writing Tips yazarı Maeve Maddox’a göre, bu yapıyı kullanan yazarlar arasında Charles Dickens ve George Orwell da bulunuyor.
Chicago Manual of Style ise bu konuda şöyle bir yorumda bulunuyor:
“There is a widespread belief—one with no historical or grammatical foundation—that it is an error to begin a sentence with a conjunction such as and, but or so. In fact, a substantial percentage (often as many as 10 percent) of the sentences in first-rate writing begin with conjunctions. It has been so for centuries, and even the most conservative grammarians have followed this practice.”
Aynı şekilde, cümleye so ile başlamaya karşı çıkanlar da var. Ama furthermore veya therefore gibi yorucu kelimelere kıyasla so çok daha yalın bir alternatif.
Kısacası, lisedeki İngilizce öğretmeninizin dediklerini göz ardı edip cümlelerinize rahatlıkla and, but, because, as veya since gibi conjunction‘larla başlayabilirsiniz.
2. “And”den önce virgül konulmaz.
And‘den önce konan virgüle, “Oxford comma” veya “serial comma” denir. Bazı yerlerde kullanımı gereklidir, bazı yerlerde tercih meselesidir.
Örneğin;
I had a chat with my in-laws, Chris and Katie.
I had a chat with my in-laws, Chris, and Katie.
Burada “in-laws” derken eşinin ebeveynlerinden bahsettiğini varsayalım. And‘den önce virgül koymazsak, kayınvalide ve kayınbabanın isimleri Katie ve Chris gibi anlaşılabilir. Virgül koyarsak, dört farklı kişiyle sohbet ettiği anlamı ortaya çıkar.
Martin Cutts’a göre bu virgülün başka yararları da var. Oxford comma, cümlenin gidişatında bir duraklama yarattığı için okuyucuya soluk aldırıyor. Bazı durumlarda kullanımı gereksiz olsa da, okuyucunun cümleyi daha rahat takip etmesini sağlıyor. Hatta buna dair bir örnek de veriyor:
“When we met last night, you explained that you no longer wished me to remain as Secretary of State for Education, and I am writing to say how glad I have been to serve in Her Majesty’s Government.” (sf. 129)
Yani Türkiye’deki genel kanının aksine and‘den önce virgül koymak yanlış değildir.
Mutlak doğru sanılan diğer gramer kuralları için takipte kalın.
Kaynaklar:
- Cutts, Martin. Oxford Guide to Plain English. Oxford University Press. Sayfa: 125-133
- Feloni, Richard. Business Insider. 10 popular grammar myths debunked by a Harvard linguist
- Roy, Isabel & Smith, B.S. Reader’s Digest. What Is the Oxford Comma—And Why Can’t the Grammar World Agree on Whether to Use It?
- Maddox, Maeve. Daily Writing Tips. Beginning a Sentence with And or But.
