Kelime Kullanımı – Dragoman Transcreation

Basit Kelimeler için Sözlüğe Bakmak

Posted on Mart 5, 2021 Çeviri_Tavsiyeleri

Çeviri veya düzeltme sürecinde bilmediğimiz kelimenin anlamını öğrenmek için sözlüğe bakarız. Çok basit bir kural değil mi? Örneğin teknik bir metinde geçen false brinelling “Ben terimim! Sözlüğe bak!” diye bağırıyor adeta. Konusu ekonomi olan yazıda geçen rolling bear’ın da “yuvarlanan ayı” olmadığı aşikâr. Böyle ifadelerde sözlüğe bakıyoruz, emin olamıyoruz belki, araştırıyoruz ve anlama ulaşıyoruz. Bilmediğimizin farkındayız. Peki bildiğimizden adımız gibi emin olduğumuz sözcüklerle karşılaştığımızda ne yapıyoruz? Belki de en basit ve önemli hatalar bu anlamını bildiğimizden emin olduğumuz kelimeler söz […]

Effective’i nasıl çevirmeli?

Posted on Eylül 4, 2020 Çeviri_Tavsiyeleri

Etkin olarak değil. TDK’ya ve Necmiye Alpay’ın Türkçe Sorunları Kılavuzu’na göre etkinin anlamı hareketli, faaldir. Effective’i daha iyi karşılayan sözcükler, yerine göre etkili, başarılı, verimli veya geçerli olabilir. Örneğin; Kaynak Metin: XX supports retailers with effective marketing strategies and excellent sales logistics. Çeviri: XX etkin pazarlama stratejileri ve mükemmel satış lojistiği ile bayilerini desteklemektedir. Düzelti: XX etkili pazarlama stratejileri ve mükemmel satış lojistiği ile bayilerini desteklemektedir. Kaynak Metin: It has taken action to mitigate water risks, a vital source for […]

Cinsiyet eşitliği

Posted on Ağustos 2, 2020Nisan 9, 2021 Çeviri_Tavsiyeleri

İngilizcesi “Gender equality” olup ilk gençlik yıllarımda “cinsiyet eşitliği” veya “kadın-erkek eşitliği” diye bildiğim kavram. Sonra ne olduysa “toplumsal cinsiyet eşitliği” diye anılmaya başlandı. Ben bu alandaki toplantılarda simultane çeviri yaparken toplantı aralarında neden böyle diyorsunuz dediğimde, cinsiyet eşitliği dersek sadece cinsiyet anlaşılır (sex), eşitlikle ifade ettiğimiz daha geniş bir kavram demişlerdi. O zaman ikna olmadığım gibi hala ikna olmuş değilim. Türkçe cinsiyet dediğimizde sadece biyolojik cinsiyet aklımıza gelmiyor ki. Geliyorsa, o akıl önce kendini sorgulamalı. Literatürde ve kurumlarda toplumsal […]

mobbing – yıldırma

Posted on Temmuz 18, 2020Temmuz 18, 2020 Çeviri_Tavsiyeleri

Mobbing, İngilizceden dilimize girmiş olan bir sözcüktür. Yaygın kabul gören Türkçesi “yıldırma”dır, “bezdirme” olarak kullananlar da vardır. Bizim tercihimiz “yıldırma”. Ancak, modern iş hukuku jargonuna dahi “mobbing” kavramı girmiş durumdadır. Mobbing (yıldırma), bir iş yerinde patronun astına veya nadiren de olsa astın üste uyguladığı rahatsız edici, performans düşürücü ve kendini değersiz ve yetersiz hissetmesine neden olan davranışların tamamıdır. Bu tür davranışları belirli bir grup çalışan diğer iş arkadaşlarına uyguluyor da olabilir. Şirket içerisinde gruplaşmaya yol açması bir yana, mobbing uygulayan […]

corona mı korona mı

Posted on Nisan 21, 2020Nisan 21, 2020 Çeviri_Tavsiyeleri

corona mı yazmalı yoksa korona mı, nasıl yazılır diye merak ediyorsanız doğrusu korona. California – Kaliforniya, cockpit – kokpit, cure – kür örneklerinde olduğu gibi dilime yabancı dillerden geçen sözcüklerde fonotiği, yani okunuşu esas almak bir gelenektir. Ayrıca tıp dilinde cardiac – kardiyak, coronary – koroner gibi pek çok örnek mevcuttur. Neden yeni tip korona virüsü diyoruz diye merak edenler olabilir. Çünkü korona bir virüs ailesi. Şu an dünya salgınına dönüşmüş olan türüne muhtelif adlar önerilmesine rağmen henüz ortak bir […]

“Shall” üzerine

Posted on Kasım 14, 2019Kasım 14, 2019 Çeviri_Tavsiyeleri

Hukuk metinlerinin vazgeçilmez ögesi shall, gerçekten de zorunluluk bildiriyor mu? Hukuk dili gitgide sadeleşiyor. Örneğin ABD’de devlet daireleri artık yalın dil kullanımını teşvik eden kılavuzlar hazırlıyor. Bu kılavuzlarda vurgulanan noktalardan biri, shall’in artık kullanılmaması gerektiğidir. ABD FAA Yalın Dil Kullanımı Programının Direktörü Dr. Bursino Corsino’ya göre, eskiden hukuk fakültelerinde öğrencilere shall’in zorunluluk bildirdiği öğretiliyormuş. Bu nedenle hukuk metinlerinde shall‘in mutlaka kullanılması gerektiği kanısı yaygınlaşmış. Ancak, shall sadece zorunluluk değil, tahmin de belirtebiliyor. Avukatlar shall‘in anlamını o kadar çok değiştirmiş ki şu […]

İngilizce taziye mesajları nasıl yazılır

Posted on Kasım 10, 2019Kasım 10, 2019 Çeviri_Tavsiyeleri

10 Kasım münasebetiyle yazılan İngilizce taziye ve anma mesajlarını görünce, bu konudaki bilgi eksikliğini gidermek gerekiyor dedim. Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ü saygı ve sevgiyle anarken, bir dilcinin 10 Kasım mesajı da böyle olsun. Taziye ve anma mesajları yazım ilkelerini, doğru kullanımları ve faydalı kaynakları özetlemeye çalışacağım. Bu başlıkları anlatırken yer yer internette araştırma yöntemlerine değineceğim. Bu yazıyı uzatmamak ve nüansları daha anlaşılır kılmak adına açıklamalarımı podcast olarak da paylaşıyorum. Doğru kullanımlar: Remember with compassion: “Rahmetle anıyoruz” derken kullanabileceğiniz en […]

Beyaz yalanlardan katı kurallara – 1

Posted on Ekim 15, 2019Ekim 15, 2019 Çeviri_Tavsiyeleri

Son zamanlarda gerek müşterilerin gerek çevirmenlerin “gramer” hataları yaptığımızı söylemesi üzerine yabancıların “grammar myth” dediği kavramı, Türkçeye kazandırmakta geciktiğimizi fark ettik. Kısacası bu yazı serisinin amacı, okullarda pedagojik amaçlı ezberletilen bazı İngilizce kurallarının tamamen dayanaksız olduğunu göstermek olacak. Virgül kullanımı, “and” ve virgül, cümleye başlanmayacağına inanılan sözcükler ilk konularımız. Harvard’lı bilişsel dilbilimci Steven Pinker’a göre, okula yeni başlayan çocuklardan aynı anda hem dil bilgisi kurallarını öğrenmeleri hem de düzgün yazı yazmaları beklendiği için çocuklara kolaylık olsun diye öğretmenlerin söylediği beyaz […]

muzdarip mi mustarip mi

Posted on Temmuz 25, 2019Temmuz 25, 2019 Çeviri_Tavsiyeleri

TDK muzdarip diyor. Dil Derneği mustarip. Dragoman’ın ihtilaflı sözcüklerde önerilerini tercih ettiği sayın Necmiye Alpay da mustarip yanlısı. Benzer şekilde TDK’nın ızdırap önerisine Dil Derneği ve Necmiye Alpay ıstırap karşılığını veriyor. Muzdarip acı çeken, sıkıntılı, dertli anlamlarına geliyor. Bitmek bilmeyen, çaresi bulunamayan acılar için kullanılıyor. Ekşi Sözlük’e ve onlarca foruma konu olan bu ikilemde benim kanaatim ızdırap ve muzdarip. Arapçasının sonunda b olmasını tartışmaya gerek görmüyorum. Çünkü Türkçe sözcükler yumuşak ünsüzle bitmiyor. Dolayısıyla sonu p olacak, O konu net. Bu […]

tekrardan mı tekrar mı

Posted on Temmuz 9, 2019Temmuz 13, 2019 Çeviri_Tavsiyeleri

“tekrardan” yanlıştır, hatalı kullanımdır. Doğrusu “tekrar”dır. Örnek cümleler: Tekrar görüşelim mi? Maçın tekrar oynanması gerekiyor. Sana tekrar söylüyorum.