Birden fazla anlama gelen sözcükleri çevirirken neye göre karar verirsiniz? O sözcük için en yaygın kullanılan karşılığı mı tercih edersiniz? Bağlama göre bir karşılık mı seçersiniz? Yoksa bir adım daha ileri gider, güvenilir kaynaklardan çapraz kontrol yaparak, ilgili sözcüğün tam olarak hangi anlamda kullanıldığını doğrulamaya mı çalışırsınız?
Genel eğilim, en yaygın kullanılan karşılığı tercih etmek oluyor. Zira en kolayı, en hızlısı bu. Böyle olduğunda, tabii ki doğru tercihte bulunma olasılığınız var, çünkü zaten sözcük bazında doğru bir karşılık kullanmış, ama gerisini şansa bırakmış oluyorsunuz. Üstelik tercihiniz bağlama da uygun görünüyor, üzerinde çalıştığınız metinle tutarsızlık sergilemiyorsa, daha fazla zaman harcamaya gerek var mı?
Aşağıdaki cümle, Mozart’ın “Così fan tutte” isimli operasını özetleyen bir metinde geçiyor. “Two young officers” şeklinde bahsedilen kişilerin mesleklerinin tam olarak ne olduğu konusunda metinde hiçbir ek bilgi yer almıyor ve bu kişilerden hep “officers” olarak bahsediliyor. Dolayısıyla, bu opera hakkında bilginiz yoksa veya sınırlıysa, aklınıza gelen ilk karşılık “polis”, “asker” veya “memur” olacaktır. Hatta “memur” derseniz, hem “polis” hem de “devlet görevlisi” anlamlarını kapsadığı için doğru tercihte bulunma olasılığınız da artar. Her üç karşılık da ilgili metinde bağlama uygun göründüğü için problem yok gibi görünüyor.
Oysa tahminde bulunmak ya da bildiğiniz anlamı hemen kullanmak yerine sadece 1-2 dakikayı bu opera üzerine araştırmaya ayırsanız, kesin sonuca ulaşmanız hiç de zor olmayacak. Aşağıdaki ekran görüntüsü, Google’da ilk çıkan sonuç olan Wikipedia’dan. Burada “officer” yerine direkt “soldier” karşılığı kullanıldığı için, doğrulamak amacıyla başka bir kaynağa daha başvurmamıza da gerek kalmıyor.
