10 Kasım münasebetiyle yazılan İngilizce taziye ve anma mesajlarını görünce, bu konudaki bilgi eksikliğini gidermek gerekiyor dedim. Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ü saygı ve sevgiyle anarken, bir dilcinin 10 Kasım mesajı da böyle olsun.
Taziye ve anma mesajları yazım ilkelerini, doğru kullanımları ve faydalı kaynakları özetlemeye çalışacağım. Bu başlıkları anlatırken yer yer internette araştırma yöntemlerine değineceğim.
Bu yazıyı uzatmamak ve nüansları daha anlaşılır kılmak adına açıklamalarımı podcast olarak da paylaşıyorum.
Doğru kullanımlar:
Remember with compassion: “Rahmetle anıyoruz” derken kullanabileceğiniz en uygun kalıptır.
“Remember” fiilini sosyal medya paylaşımlarında kullanabilirsiniz. “remember” anmak, anısını kalbinde yaşatmak, duayla, sevgiyle anmak gibi anlamlara gelir. Kelime anlamı sadece ve basitçe hatırlamak demek değildir. Dolayısıyla daha afili bir kelime aramanıza gerek yoktur. Doğrulamak için İngilizceden İngilizceye sözlüklere dictionary.com gibi adreslere, Oxford veya Meriam Webster sözlüklerine bakabilirsiniz.
“Commemorate” fiilini törenlerde kullanmak daha uygundur. Bu tören resmi bir tören, örneğin çelenk koyma olabileceği gibi, cami veya kiliselerdeki dua, mevlid gibi durumlar için de uygundur. Yani “commemorate with a ceremony”, “commemorate with prayers” diyebilirsiniz.
“Commemorate” fiilini plaket verirken bugünün anısına derken kullanabilirsiniz.
Veya Yarın Atatürk!ü yurt genelinde anacağız derken “Tomorrow we will be commemorating Atatürk across our nation.” diyebilirsiniz.
“commemorate with mercy” yanlıştır. Türkçe siteler dışında bu anlamda başka bir yerde bulabileceğinizi sanmıyorum. Podcast’te farklı örnekler de verdim.
“grace” kullanımı kusurludur. Podcast’imi dinlemenizi öneririm.
Gazi için “Ghazi” kullanılabilir, Oxford sözlüğünde yeri vardır. Ancak yabancı sözlüklerde tanımı kafirlere karşı savaşan Müslüman olarak geçiyor. Ortadoğu’nun mevcut koşullarına ne kadar uygun düşer, takdir sizlerin.
Vefat için “passing” veya “departure” diyebilirsiniz, “death” (ölüm) soğuktur, pek uygun kaçmaz.
Minnet için “gratitude” veya “appreciation” kullanabilirsiniz.
Saygı için “respect” yeterli. Rahmet için “compassion” demek gerektiğini başlangıçta belirtmiştim.
Haddi zatında biz Türkçe rahmete anıyoruz diyoruz ama sonuçta Rahmet Allah’tandır. Bizler sadece dileriz, niyaz ederiz. Yani sanki biz “merhamet” gösteriyormuşuz gibi “with mercy” kalıbını kullanmak hem dil hem inanç bakımından sakıncalı kaçıyor.
Emin olmak istediğinizde Google’da kullanacağınız kalıbı tırnak içinde aratın. Karşınıza binlerce, on binlerce, milyonlarca çıkıyorsa güvenebilirsiniz. Çıkmıyorsa veya sadece Türkiye’deki sitelerde görüyorsanız anlayın ki bir firma çevirmiş, diğerleri de ona bakarak kopyalamış.
Bir diğer doğrulama yöntemi de aşağıda daha kapsamlı belirteceğim quora, wikipedia gibi entelektüel camiamın tüm dünyada rağbet ettiği kaynakları taramaktır.
İlkeleler:
Taziye mesajları samimi veya resmi olabilir. Bu biraz size, biraz da mesajı gönderdiğiniz kişiye olan yakınlığınıza göre değişir.
İnsanların acılarını, üzüntülerini paylaştığınızı ifade etmelisiniz.
Kısası makbuldür, ama baştan yazıldığı algısını verecek kadar da tek cümlelik olmamalıdır.
Amerikan kültüründe taziye mesajlarında espriler yapabilirler, şaşırmamalıdır. Kişinin yaşamından kesitler, ortak anılar paylaşabilirler.
Farklı inançlara saygı duyarak, kendi inancımıza göre değil, karşımızdakinin inancına uygun düşecek şekilde yazmalıdır.
Kaynaklar:
Bir terim veya kavram Wikipedia’da başlık olarak açılmışsa ve yeterince detaylandırılmışsa muhtemelen doğrudur.
Çevrimiçi Oxford, Meriam Webster ve dictionary.com sözlükleri mutlaka taranmalıdır. Eğer farklı bir sözcük arıyorsanız thesaurus.com en rafine seçenekleri sunacaktır.
Google’da çift tırnak içinde arama yöntemini mutlaka kullanın. Acaba çeviri doğru mu diye sorgulamak istediğinizde size yol gösterecektir.
Google’da ararken örneğin condolences site:quora.com yazarsanız quora.com sitesindeki sonuçları görürsünüz. Doğrulatmak istediğiniz kalıpları veya sözcükleri bu yöntemle sadece belirli sitelerin içinde aratabilirsiniz.
Karşılaştırmak istediğiniz sözcükleri arasına “vs.” koyarak aradığınızda aralarındaki farkları gösteren makaleler çıkacaktır. remember vs commemorate yazıp deneyebilirsiniz.
Britannica, goodreads, quora, urbandictionary, nytimes.com çok faydalı kaynaklardır. Editörleri, revize eden uzmanları vardır.
